College legt interventieplan kostenbeheersing en innovatie binnen sociaal domein voor aan gemeenteraad

Net als andere gemeenten heeft ook Pijnacker-Nootdorp te maken met stijgende kosten en bezuinigingen vanuit het Rijk. Al jaren nemen de kosten binnen het sociaal domein flink toe. Om financieel gezond te blijven werd tussen 2020 en 2022 een pakket maatregelen uitgevoerd, waarmee een besparing van 2.487.000,- euro kon worden gerealiseerd.

Met het oog op nieuwe kostenstijgingen in 2023 en 2024 is het ‘interventieplan voor kostenbeheersing en innovatie binnen het sociaal domein’ opgesteld voor 2025-2028. Met dit plan, dat uit 23 maatregelen bestaat, wil de gemeente de stijgende kosten binnen het sociaal domein structureel ombuigen en tegelijkertijd de kwaliteit van de dienstverlening waarborgen. De focus ligt daarbij op de Wmo, jeugdzorg en participatie. In mei wordt het interventieplan voorgelegd aan de gemeenteraad.  

Wat leveren de voorgestelde maatregelen precies op?

De kosten van het sociaal domein in Pijnacker-Nootdorp bedragen op dit moment ruim 43 miljoen euro. Uitgangspunt van het interventieplan is om dit kostenniveau komende jaren te behouden. Om dat voor elkaar te krijgen moeten we als gemeente eerst investeren in een aantal (innovatieve) maatregelen, om vervolgens in 2028 maximaal 1.932.000,- euro te kunnen besparen.

Interventieplan vormt onderdeel van de visie op het sociaal domein

In 2024 heeft de gemeente Pijnacker-Nootdorp een nieuwe visie op het sociaal domein opgesteld.

Deze ‘visie op een veerkrachtig sociaal domein’ en het ‘interventieplan voor kostenbeheersing en innovatie’ zijn nauw met elkaar verbonden. De visie biedt een breed kader en geeft richting aan het sociaal domein, met nadruk op preventie, normaliseren, integraal samenwerken en het versterken van de sociale basis. Het interventieplan vertaalt deze principes naar concrete maatregelen die gericht zijn op innovatie, het beheersen van de kosten en het verbeteren van de efficiëntie en effectiviteit van de zorg en ondersteuning. Samen vormen ze een samenhangend geheel dat bijdraagt aan een veerkrachtig en toekomstbestendig sociaal domein.

Advies en ervaringen

De Adviesraad Sociaal Domein heeft advies uitgebracht op het interventieplan en meerdere suggesties uit het advies van de Adviesraad zijn verwerkt in het plan. Ook ervaringen van andere gemeenten binnen onze regio zijn meegenomen in de maatregelen.

Meerdere maatregelen uitgelicht

De 23 maatregelen hebben betrekking op de Wmo, jeugdzorg en participatie. Niet alle maatregelen hebben direct gevolgen voor onze inwoners, maar van een aantal gaan zij mogelijk wel iets merken.

WMO

Powerful Ageing is een nieuwe Wmo voorziening, om de vitaliteit van inwoners te vergroten en de Wmo toegankelijk te houden. Het trainingsprogramma Powerful Ageing is speciaal ontwikkeld om de spierkracht en balans van ouderen te versterken. Het doel daarvan is dat zij hun dagelijkse activiteiten, waaronder bijvoorbeeld huishoudelijke taken, makkelijker kunnen blijven doen. Maar bijvoorbeeld ook het optillen van een kleinkind kan makkelijker gaan. Deze beweging stimuleert tevens de algehele vitaliteit en gezondheid van mensen.

De opbrengst van Powerful Ageing zit in de eerste plaats in gezondheidswinst van onze inwoners, die vitaler worden en zelfredzaamheid terugwinnen. Financieel is dit ook interessant, omdat het gebruik van bijvoorbeeld hulp bij het huishouden wordt uitgesteld en inwoners in hun leven dus minder gebruik hoeven te maken van deze ondersteuning.

Jeugdzorg

We zetten in op meer collectieve jeugdzorg (in groepsverband) op scholen in plaats van individuele jeugdzorg. Ook wil de gemeente minder overbruggingszorg aanbieden. Dit is tijdelijke zorg, ter overbrugging van de wachttijd, maar in de praktijk blijkt deze zorg niet altijd effectief. Alleen jeugdigen voor wie dit noodzakelijk is, kunnen straks nog gebruik maken van overbruggingszorg. Deze maatregel werkt niet alleen kostenbesparend, maar heeft ook een positief effect op de wachtlijsten. Wanneer behandelaars minder overbruggingszorg leveren, hebben ze eerder ruimte voor reguliere zorg.

Participatie

Er komen in Nederland steeds meer jongeren in de bijstand, ook in onze gemeente zien we een stijging. De maatregel ‘praktijkleren’ is een innovatieve en laagdrempelige manier om vakgerichte scholing te bevorderen voor jongeren die een verhoogd risico hebben in de bijstand terecht te komen. Jongeren leren in de praktijk bij een erkend leerbedrijf werkprocessen te beheersen en kunnen daarmee een praktijkverklaring opdoen. Met het behalen van één of meer praktijkverklaring(en) hebben zij niet alleen meer kans op een baan, maar halen ze vaak alsnog een startkwalificatie, waardoor hun arbeidspositie wordt versterkt. Naast de brede voordelen voor de jongeren en de maatschappelijke meerwaarde die praktijkleren biedt, betekent dit dat de gemeente minder kosten heeft aan uitkeringen.

Een veerkrachtig sociaal domein

Wethouders Marieke van Bijnen en Hanneke van de Gevel geven aan trots te zijn op de veerkracht van ons sociaal domein. “Met het eerste interventieplan zijn we er goed in geslaagd om de kostenstijgingen te beteugelen en de kwaliteit van de ondersteuning verder te versterken. We zijn ons meer en meer gaan richten op passende oplossingen en voorzieningen. Nu hebben we opnieuw te maken met een stijgende kostenontwikkeling binnen het sociaal domein. Het eerste interventieplan heeft ons geleerd dat een gestructureerde en thematische aanpak helpt bij de uitvoering van kostenbeheersings- en kwaliteit verhogende maatregelen. En dat blijft de komende jaren van groot belang aangezien de bevolking vergrijst, personeel steeds moeilijker te vinden is en personeelskosten blijven stijgen.” aldus Hanneke van de Gevel.

“Groot voordeel in Pijnacker-Nootdorp is de manier waarop we georganiseerd zijn.” geeft Marieke van Bijnen aan. “Doordat de gemeente zelf een team van specialisten in dienst heeft (het kernteam), staan we dicht bij onze inwoners en kunnen we in een vroegtijdig stadium hulp bieden waar nodig. Daar zijn niet alleen onze inwoners mee geholpen, maar hierdoor zijn we ook beter in staat om de zorgkosten beheersbaar te houden.”

Besluitvorming en vervolg

In mei wordt het interventieplan voorgelegd aan de gemeenteraad. Deze besprekingen zijn openbaar toegankelijk. Na vaststelling door de gemeenteraad worden de maatregelen stap voor stap uitgevoerd.